Η νομική μας ομάδα στα πλαίσια της κανονιστικής συμμόρφωσης φορέων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σύμφωνα με το νόμο 4990/2022 (ΦΕΚ Α’ 210/11.11.2022), στον οποίο ενσωματώθηκε η Ευρωπαϊκή Οδηγία της 23ης Οκτωβρίου 2019, για το whistleblowing (ΕΕ) 2019/1937, αναλαμβάνει την υπηρεσία δημιουργίας ολοκληρωμένου πλαισίου συμμόρφωσης στο νέο νόμο και οργάνωσης του συστήματος, με ορισμό Υπευθύνου Παραλαβής Αναφορών, ως απαιτείται από το νόμο.
Αντικείμενο του νόμου είναι η ίδρυση ενός συστήματος εσωτερικής και εξωτερικής αναφοράς παραβιάσεων, η προστασία των προσώπων που αναφέρουν τις εν λόγω παραβιάσεις, η οργάνωση της διαδικασίας υποβολής, παραλαβής και παρακολούθησης των αναφορών και οι κυρώσεις που επιβάλλονται.
Ποιοι έχουν υποχρεώσεις και από́ πότε;
- Φορείς με περισσότερους από 250 εργαζόμενους, με υποχρεώσεις από́ 11.05.2023 (με την δήλωση Υ.Π.Π.Α στο ΣΕΠΕΝΕΤ έως 16.7.2023),
- Φορείς με 50-249 εργαζομένους, με υποχρεώσεις από 17.12.2023
- Φορείς με λιγότερους από 50 εργαζόμενους : Στις υποχρεώσεις εμπίπτουν και φορείς που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένους τομείς (ειδικότερα στους τομείς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, προϊόντων και αγορών, μεταφορών και περιβάλλοντος, καθώς και φορείς που λειτουργούν βάσει απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, ή των οποίων οι δραστηριότητες δύνανται από τη φύση τους να προκαλέσουν κίνδυνο για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία), ανεξαρτήτως του αριθμού εργαζομένων που απασχολούν- απαιτείται νομικός έλεγχος από εξειδικευμένο νομικό για το εάν υπέχει ο φορέας υποχρέωση συμμόρφωσης.
Το πεδίο εφαρμογής του νόμου αφορά σε παραβιάσεις:
- κρίσιμων τομέων του ενωσιακού δικαίου.
- Παραβιάσεις ενωσιακού δικαίου στους τομείς : των δημόσιων συμβάσεων, των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, προϊόντων και αγορών, καθώς και της πρόληψης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, της ασφάλειας και της συμμόρφωσης των προϊόντων, της ασφάλειας των μεταφορών, της προστασίας του περιβάλλοντος, της προστασίας από την ακτινοβολία, της ασφάλειας των τροφίμων και των ζωοτροφών, καθώς και της υγείας και της καλής μεταχείρισης των ζώων, της δημόσιας υγείας, της προστασίας των καταναλωτών, της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και της ασφάλειας των συστημάτων δικτύου και πληροφοριών.
- που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης
- που σχετίζονται με την εσωτερική αγορά, όπως αναφέρεται στην παρ. 2 του άρθρου 26 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Σ.Λ.Ε.Ε)., συμπεριλαμβανομένων των παραβιάσεων των κανόνων της Ένωσης περί ανταγωνισμού και κρατικών ενισχύσεων, καθώς και παραβιάσεων που αφορούν στην εσωτερική αγορά σχετικά με πράξεις που παραβαίνουν τους κανόνες για τη φορολογία των εταιρειών ή διακανονισμούς, σκοπός των οποίων είναι η διασφάλιση φορολογικού πλεονεκτήματος που ματαιώνει το αντικείμενο ή τον σκοπό της εφαρμοστέας νομοθεσίας περί φορολογίας εταιρειών.
Η προστασία του νόμου αφορά εργαζομένους σε οποιαδήποτε μορφή απασχόλησης, συνεργάτες, μετόχους, ασκούμενους, μη εκτελεστικά μέλη, ακόμα και τρίτα νομικά και φυσικά πρόσωπα που συνδέονται με τους αναφέροντες και μπορεί να υποστούν αντίποινα σε εργασιακό πλαίσιο (π.χ. σε συναδέλφους ή συγγενείς των αναφερόντων).
Οι βασικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων περιλαμβάνουν τα εξής:
- Ορισμό Υπεύθυνου Παραλαβής και Παρακολούθησης Αναφορών ( Υ.Π.Π.Α.) και δήλωση αυτού στην Επιθεώρηση Εργασίας.
- Ανάπτυξη διαδικασίας και συστήματος εσωτερικής υποβολής, παραλαβής και παρακολούθησης αναφοράς.
- Ορισμό αρμόδιου οργάνου (π.χ. Επιτροπής) για τη διερεύνηση της αναφοράς.
Ο Υ.Π.Π.Α. μπορεί να είναι είτε εργαζόμενος του ιδιωτικού φορέα είτε τρίτο πρόσωπο, το οποίο συμμορφώνεται με τις επιταγές του παρόντος. Και στις δύο περιπτώσεις, αναφέρεται απευθείας στο ανώτατο διοικητικό όργανο του φορέα.
Επίσης, τρίτα μέρη μπορούν να εξουσιοδοτηθούν για την παραλαβή αναφορών παραβιάσεων εκ μέρους νομικών οντοτήτων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, υπό την προϋπόθεση ότι παρέχουν τις δέουσες εγγυήσεις για την τήρηση της ανεξαρτησίας, της εμπιστευτικότητας, της προστασίας των δεδομένων και της μυστικότητας.
Ποιος είναι ο ρόλος του Υ.Π.Π.Α.;
Ο ρόλος του Υ.Π.Π.Α. είναι κομβικός και περιλαμβάνει σειρά υποχρεώσεων, όπως :
- Ασκεί τα καθήκοντά του με ακεραιότητα, αντικειμενικότητα, αμεροληψία, διαφάνεια και κοινωνική υπευθυνότητα.
- Σέβεται και τηρεί́ τους κανόνες εχεμύθειας και εμπιστευτικότητας για θέματα για τα οποία έλαβε γνώση κατά́ την άσκηση των καθηκόντων του.
- Απέχει από τη διαχείριση συγκεκριμένων υποθέσεων, δηλώνοντας κώλυμα, εφόσον συντρέχει περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων.
- Παρέχει τις κατάλληλες πληροφορίες σχετικά με τη δυνατότητα υποβολής αναφοράς εντός του φορέα και κοινοποιεί τις σχετικές πληροφορίες σε όλο το προσωπικό.
- Παραλαμβάνει τις αναφορές και βεβαιώνει την παραλαβή τους στους αναφέροντες εντός επτά (7) εργάσιμων ημερών από την ημέρα παραλαβής.
- Προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να επιληφθούν της αναφοράς τα αρμόδια όργανα του φορέα ή περατώνει τη διαδικασία, με την αρχειοθέτηση της αναφοράς, αν είναι ακατάληπτη ή υποβάλλεται καταχρηστικά ή δεν περιέχει περιστατικά τα οποία να στοιχειοθετούν παραβίαση.
- Διασφαλίζει την προστασία της εμπιστευτικότητας της ταυτότητας του αναφέροντος και των εμπλεκομένων.
- Παρακολουθεί τις αναφορές και διατηρεί επικοινωνία με τον αναφέροντα και εφόσον απαιτείται, ζητεί περαιτέρω πληροφορίες από αυτόν.
- Ενημερώνει τον αναφέροντα για τις ενέργειες που αναλαμβάνονται μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, το οποίο δεν υπερβαίνει τους τρεις (3) μήνες από τη βεβαίωση παραλαβής.
- Παρέχει σαφείς και εύκολα προσβάσιμες πληροφορίες για τις διαδικασίες υπό τις οποίες οι αναφορές μπορούν να υποβληθούν στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) και, κατά περίπτωση, σε δημόσιους φορείς ή θεσμικά και λοιπά όργανα ή οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Σχεδιάζει και συντονίζει επιμορφωτικές δράσεις σχετικά με τη δεοντολογία και την ακεραιότητα.
- Συμμετέχει στη χάραξη εσωτερικών πολιτικών για την ενίσχυση της ακεραιότητας και της διαφάνειας στον φορέα.
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, οι κυρώσεις είναι πολύ υψηλά πρόστιμα και ποινικές κυρώσεις.
Η νομική μας ομάδα αναλαμβάνει την παροχή υπηρεσιών Υπεύθυνου Παραλαβής και Παρακολούθησης Αναφορών (Υ.Π.Π.Α.) και δήλωση αυτού́ στην Επιθεώρηση Εργασίας, και την ανάπτυξη Πολιτικής Αναφορών και διαδικασίας εσωτερικής υποβολής, παραλαβής και παρακολούθησης αναφορών, και την συνεργασία και επίβλεψη και ειδική πλατφόρμα ανωνυμοποιημένης και προστατευόμενης υποβολής καταγγελιών.
Σε περίπτωση αποριών για το whistleblowing και την κανονιστική συμμόρφωση του φορέα σας, μπορείτε να απευθυνθείτε στο γραφείο μας.
Τα τελευταία έτη, αναλαμβάνουμε καθήκοντα ειδικού Συμβούλου Κανονιστικής Συμμόρφωσης (compliance officer) με αντικείμενο την συμμόρφωση στην πολιτική απορρήτου και ιδιωτικής ζωής (Privacy Policy-GDPR) , την τεχνητή νοημοσύνη (EU AI ACT) και υπηρεσίες whistleblowing για επιχειρήσεις του ιδιωτικού και δημοσίου τομέα για την πλήρη συμμόρφωση των εντολέων μας.